kumlamasanayiÇimento ve maden endüstrisinde yüzey koruma için kumlama, ağır çalışma koşullarına maruz kalan ekipmanların ömrünü uzatmak, bakım maliyetlerini düşürmek ve üretim sürekliliğini sağlamak açısından kritik bir adımdır.
Bu sektörlerde kullanılan makineler ve yapılar; aşındırıcı toz, yüksek darbe yükleri, nem, kimyasal korozyon ve termal değişim gibi çok yıpratıcı etkilere maruz kalır. Kumlama, kaplama ve boyama öncesi yüzeyin en uygun hale getirilmesini sağlayarak bu etkilere karşı direnç kazandırır.
1. Kumlamanın Rolü
- Korozyon önleme → Çelik konstrüksiyon, silo, bunker ve boru hatlarında pas tabakasını temizler.
- Aşınma direncini artırma → Astar + aşınma plakası kaplamaları için gerekli pürüzlülük oluşturur.
- Yapışma gücünü yükseltme → Epoksi, poliüretan, kauçuk kaplama ve seramik astarların yüzeye maksimum tutunmasını sağlar.
- Bakım sürekliliği → Planlı duruşlarda hızlı yüzey hazırlığı ile üretim kaybını minimize eder.
2. Kumlama Uygulama Alanları
| Ekipman / Alan | Amaç | Özel Notlar |
|---|---|---|
| Kırıcılar ve değirmen gövdeleri | Aşınma plakası öncesi yüzey temizliği | Ağır çelik grit tercih edilir |
| Silo iç yüzeyleri | Korozyon önleyici astar uygulaması | Yüksek toz oluşumu, iyi havalandırma şart |
| Konveyör şasileri ve makaralar | Boya/kaplama öncesi hazırlık | Maskeleme ile rulman bölgeleri korunur |
| Boru hatları ve oluklar | Aşınma ve korozyon koruması | ISO 8501-1 Sa 2.5 seviyesi hedeflenir |
| Filtre ve fan gövdeleri | Toz ve korozyon temizliği | İnce taneli aşındırıcı kullanılır |
3. Kullanılan Kumlama Yöntemleri
a) Kuru Kumlama
- Yüksek verim, ağır pas ve eski kaplama sökmede ideal.
- Çelik grit, garnet, alüminyum oksit gibi aşındırıcılar kullanılır.
b) Vakumlu Kumlama
- Kapalı alanlarda (silo, tünel) toz yayılımını önler.
- Aşındırıcı anında geri toplanır.
c) Yaş Kumlama
- Su + aşındırıcı karışımı ile daha az toz.
- Özellikle kapalı alanlarda işçi sağlığı açısından avantajlı.
4. Standartlar ve Kalite Kontrol
- ISO 8501-1 → Temizlik dereceleri (Sa 1–Sa 3).
- ISO 8503 → Yüzey pürüzlülüğü ölçümü (Ra, Rz değerleri).
- SSPC-SP 10 / NACE No. 2 → Neredeyse beyaz metal temizlik seviyesi.
- Pürüzlülük kontrolü → Profilometre ile ±0,5 µm tolerans.
5. Güvenlik ve İşçi Sağlığı
- PPE kullanımı → Tam yüz maskesi, solunum cihazı, iş elbisesi, kulak koruma.
- Toz kontrolü → Filtreli havalandırma veya vakumlu sistem.
- Çevre yönetimi → Kullanılan aşındırıcıların geri kazanımı ve bertarafı.
6. Modern Yaklaşımlar
- Robotik kumlama → Silo ve büyük ekipmanlarda erişimi zor alanları kapsar.
- Aşındırıcı geri dönüşüm sistemleri → Maliyet ve çevre dostu.
- Hibrit temizlik → Yüksek basınçlı su jeti + kumlama kombinasyonu.