kumlamasanayiKumlama operasyonlarında iş sağlığı ve güvenliği (İSG), hem çalışan sağlığını hem de çevreyi korumak için kritik bir konudur.
Kumlama; yüksek basınçlı aşındırıcı püskürtme, yoğun toz oluşumu, yüksek gürültü ve mekanik tehlikeler içerdiği için birçok ulusal ve uluslararası standart ile düzenlenmiştir.
Aşağıda konuyu kapsamlı olarak inceleyebilirsiniz:
1. Başlıca Riskler
- Toz ve partikül solunumu → Özellikle silika içeren aşındırıcılar akciğerlerde silikozis riskine yol açar.
- Yüksek gürültü → 100–120 dB’e kadar çıkan ses düzeyleri işitme kaybına neden olabilir.
- Yüksek basınçlı ekipman → Hortum patlaması, nozul geri tepmesi, malzeme fırlaması.
- Aşındırıcı geri sıçraması → Göz, yüz ve cilt yaralanmaları.
- Kapalı alan çalışmaları → Yetersiz havalandırma, oksijen düşüklüğü, gaz birikmesi.
2. İlgili Standartlar ve Yönetmelikler
- ISO 11126 / ISO 11127 → Aşındırıcı malzemelerin özellikleri ve testleri.
- ISO 8504-2 → Kumlama (abrasive blast-cleaning) yüzey hazırlama yöntemleri.
- OSHA 1910.94(a) (ABD) → Kumlama ve toz kontrolü kuralları.
- EN 1504-10 → Yüzey hazırlama ve koruma işlemleri için güvenlik maddeleri.
- Türkiye: İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331), Tozla Mücadele Yönetmeliği, Kapalı Alanlarda Çalışma Yönetmeliği.
3. Kişisel Koruyucu Ekipman (PPE)
| PPE | Özellik | Not |
|---|---|---|
| Tam yüz koruma maskesi | EN 14594 standartlı, hava beslemeli | Toz ve partiküllerden tam izolasyon |
| Koruyucu elbise | Aşınmaya dayanıklı, antistatik | Kapalı alanlarda kıvılcım riski önlenmeli |
| Eldiven | Yırtılmaya karşı dayanıklı | Parmak hassasiyeti için uygun tip seçilmeli |
| Kulak koruyucu | 30 dB ve üzeri ses azaltma | Baret ile uyumlu olmalı |
| Çelik burunlu iş ayakkabısı | Darbe ve kayma direnci | Kaymaz tabanlı olmalı |
4. Operasyonel Güvenlik Önlemleri
- Toz kontrolü
- Vakumlu kumlama veya yaş kumlama sistemleri tercih edilmeli.
- Çalışma alanı lokal havalandırma ve filtre sistemleriyle donatılmalı.
- Ekipman kontrolü
- Hortum ve bağlantılar her vardiya öncesi kontrol edilmeli.
- Nozul aşınma oranı düzenli ölçülmeli.
- Çalışma alanı yönetimi
- Yetkisiz personel alana giremez.
- Uyarı levhaları ve bariyerler konulmalı.
- Kapalı alan prosedürleri
- Oksijen ve gaz ölçümü yapılmalı.
- Kurtarma planı ve gözcü personel bulunmalı.
5. Eğitim ve Sertifikasyon
- Kumlama operatörleri İSG eğitimi yanında kumlama teknik eğitimi almalı.
- NACE / FROSIO gibi uluslararası sertifikalar kalite ve güvenlik uyumu sağlar.
- Acil durum tatbikatları (yaralanma, toz kaçağı, ekipman arızası senaryoları) düzenli yapılmalı.
6. Çevresel Önlemler
- Kullanılmış aşındırıcılar geri kazanılmalı veya çevre yönetmeliklerine uygun bertaraf edilmeli.
- Toz ve partikül yayılımı kontrol altına alınmalı (filtreli egzoz sistemleri).
- Gürültü izolasyonu için akustik bariyerler kullanılmalı.